DCD

Wat is DCD? 

DCD staat voor Developmental Coördination Disorder. Kinderen met DCD hebben problemen met de coördinatie van de fijne en de grove motoriek, zonder dat sprake is van een aantoonbare fysieke oorzaak. Wanneer een spierziekte of spasticiteit ten grondslag ligt van motorisch afwijkend gedrag, is er geen sprake van DCD. De term Dyspraxie werd vroeger gebruikt om lichte motorische stoornissen aan te duiden en wordt nu soms nog gebruikt bij planningsproblemen (het plannen, organiseren en voorbereiden van motorische handelingen). Binnen de uitvoering van het motorische handelen is planning slechts een onderdeel. De term DCD omvat een groter geheel en is daarom meer volledig.

Kinderen met DCD hebben moeite bij het automatiseren van handelingen en vaardigheden, zoals bijvoorbeeld; praten, het aan- en uitkleden, tandenpoetsen, billen afvegen, veters strikken, het gooien of schoppen van een bal, lopen, schrijven en fietsen. Voor veel kinderen zullen deze handelingen spelenderwijs worden opgeslagen in het motorische geheugen, bij kinderen met DCD zal dit proces zich trager ontwikkelen. DCD kan daarom ook gezien worden als een leerprobleem bij het leren van motorische vaardigheden. DCD kan samen gaan met andere ontwikkelingsproblemen zoals ADHD, PDD-NOS, dyslexie en spraak-taalstoornissen.

Kenmerken DCD

Wat zijn de kenmerken van DCD? Lees het artikel ‘Kenmerken DCD‘ voor een overzicht van kenmerken die bij kinderen met deze stoornis kunnen voorkomen.

Oorzaken DCD

Motorische onhandigheid kan genetisch bepaald zijn. Bij sommige kinderen verloopt de rijping van de hersenen trager of anders dan bij andere kinderen. Deze rijping zorgt ervoor dat kinderen zich (motorisch) kunnen ontwikkelen. Wanneer deze rijping veel trager verloopt dan bij leeftijdsgenootjes, kan de motoriek als afwijkend gezien worden door de buitenwereld. De stoornissen in de motorische vaardigheden kunnen ook het gevolg zijn van een (lichte) beschadiging van de hersenen of het zenuwstel. DCD wordt veelal beschouwd als een uiting van een (in aanleg) niet optimaal ontwikkeld zenuwstelsel.

Gevolgen DCD

Kinderen met DCD ervaren vaak problemen met de dagelijkse handelingen zoals het aankleden, tandenpoetsen, lopen, fietsen, klimmen, schrijven, tekenen en knippen. Deze handelingen kosten veel moeite, waardoor kinderen mogelijk niet goed meekomen op school, de gymles, het spelen op straat en bijvoorbeeld de sportvereniging. Het houterige bewegen, de kleine ongelukjes en mogelijke pesterijen kunnen een negatieve invloed hebben op het zelfbeeld en het zelfvertrouwen van het kind. Daarom heeft DCD ook invloed op de sociaal-emotionele ontwikkeling van het kind.

Diagnose DCD

Bij de diagnose wordt vooral gekeken naar de problematiek en niet naar de oorzaken. Wanneer namelijk sprake is van een fysieke oorzaak, spreekt men niet meer over DCD. Aan de hand van de DSM-IV-definitie (een internationaal erkend classificatiesysteem van stoornissen) kunnen deskundigen op basis van gedragskenmerken en het ontwikkelingsniveau van het kind de diagnose DCD vaststellen. Een deskundige brengt aan de hand van een onderzoek (systematisch verkregen gegevens van ouders en leerkrachten over het kind) de problematiek in kaart. De diagnose DCD wordt veelal gesteld door een fysiotherapeut (motorisch ontwikkelingsniveau) en een orthopedagoog en/of kinder- en jeugdpsycholoog (algemeen ontwikkelingsniveau).

Behandeling DCD

Over de behandeling van kinderen met DCD bestaat grote onenigheid. Een deel van de kinderen blijkt namelijk in de puberteit over de problemen heen te groeien. Daarnaast bestaat onduidelijkheid over de effectiviteit van (motorische)training. Toch kan gesteld worden dat onderzoek en/of behandeling belangrijk is. Allereerst is het van belang om vast te stellen of het kind of zijn omgeving last heeft van de motorische onhandigheid. Wordt het kind gepest? Kan het vriendjes maken? Schaamt het zich voor de onhandigheid? Hebben de problemen effect op de schoolprestaties? Gezien de motorische problemen effect kunnen hebben op de sociaal- emotionele ontwikkeling, kan een behandelplan om het functioneren van het kind (in de klas) te verbeteren noodzakelijk zijn. Motorische therapie kan de schrijfvaardigheid, grof motorische vaardigheden en zelfvertrouwen vergroten. Daarnaast kan voorlichting aan ouders, leerkrachten en hulpverleners helpen aan inzicht in de mogelijk- en onmogelijkheden van het kind. Dit kan bevorderlijk zijn voor een goede ontwikkeling van het kind. Zo is het stimuleren van het zelfvertrouwen en het geven van complimenten belangrijk bij het voorkomen van de ontwikkeling van een negatief zelfbeeld bij het kind. Het kind kan gebaat zijn bij remedial teaching (oefenen van vaardigheden, trainen van zwakke kanten), sociale- vaardigheidstrainingen en fysiotherapie, Motorische Remedial Teaching of speciale gymclubs (Special Gym, Club Extra) om de motoriek te verbeteren.

Medicatie DCD

In principe wordt geen medicatie ingezet bij de behandeling van kinderen met DCD. Wel is het mogelijk dat medicijnen gebruikt worden voor de behandeling van andere stoornissen die gepaard kunnen gaan met DCD. Zoals bijvoorbeeld medicatie voor ADHD.