Wat is sociaal-emotionele ontwikkeling?
De sociaal-emotionele ontwikkeling omvat een groot en complex gebied binnen de algehele ontwikkeling van het kind. Daarom is het niet makkelijk dit in een eenduidig kader te plaatsen. Het ontwikkelen van emoties, het zelfbeeld, temperament, motivatie en de hechting van het kind, spelen allemaal een rol in de sociaal-emotionele ontwikkeling. Daarnaast hangt de ontwikkeling nauw samen met andere ontwikkelingsgebieden zoals de motorische-, lichamelijke-, sociaal-emotionele-, cognitieve- en spraak- en taalontwikkeling.
In dit artikel is de definitie van de sociale en emotionele ontwikkeling omschreven en het verschil tussen de sociale ontwikkeling en de emotionele ontwikkeling. ook wordt kort ingegaan op het belang van de sociale en emotionele ontwikkeling. Lees ook de tips om de ontwikkeling te stimuleren en over problemen in de sociaal-emotionele ontwikkeling van kinderen. Wij raden het boek Kind in ontwikkeling aan als je meer wilt lezen over de mijlpalen binnen de sociale en emotionele ontwikkeling van kinderen.
Boekentips sociale en emotionele ontwikkeling kinderen:
- Kind in ontwikkeling, A.C. Bilo
- Mensenkinderen, S. Pont
- Sociaal-emotioneel functioneren van kinderen op de basisschool, F. Jellesma
- De sociale ontwikkeling van het schoolkind, J. D. van der Ploeg
- Handboek sociaal-emotionele vaardigheden, E. Scholte
- Emotionele ontwikkeling: over basisbehoefte en draagkracht, kwetsbaarheid en plezier, J. Vonk
- Emotionele intelligentie voor jongeren, E. Keersmaekers
Definitie sociaal-emotionele ontwikkeling
Ondanks de complexiteit van dit ontwikkelingsgebied wordt geprobeerd een definitie te geven van de sociaal-emotionele ontwikkeling:
Definitie
“De sociaal-emotionele ontwikkeling bestaat uit het ontwikkelen van een eigen persoonlijkheid, wat overeenkomt met verwachtingen en gedragingen uit de sociale omgeving’. Uit deze definitie valt op te maken dat door deelname aan de volwassen wereld, sociale regels en waarden en normen worden geleerd, die het individu vormen.”
Sociale ontwikkeling en emotionele ontwikkeling
Het sociaal en emotioneel functioneren zijn nauw met elkaar verweven. Om bijvoorbeeld bepaalde sociale belangen te kunnen behartigen, maken kinderen gebruik van het uiten van emoties. Een kind kan bijvoorbeeld lachen en handkusjes geven om in de gratie te komen bij de ouder. Ondanks deze verwevenheid kan kan de sociaal-emotionele ontwikkeling toch worden onderverdeeld in sociale ontwikkeling en emotionele ontwikkeling. Bij de emotionele ontwikkeling ligt de focus met name op het kind zelf (welke emoties uit het individu) en bij de sociale ontwikkeling ligt de focus op de interactie tussen het kind en zijn omgeving.
Sociale ontwikkeling bestaat uit het ontwikkelen van begrip voor anderen en over een positieve houding ten opzichte van anderen. De sociale ontwikkeling kan weer onderverdeeld worden in sociaal gedrag of vaardigheden en sociale cognitie. Sociaal gedrag is gedrag van een individu dat gericht is op anderen, het kunnen uitvoeren en toepassen van een sociaal wenselijke handeling. Sociale cognitie is het denken over de sociale werkelijkheid, over personen, over relaties tussen personen en over regels in het intermenselijke verkeer. Met andere woorden: het kind heeft weet van opvattingen, wensen, gevoelens, gedachten bij zichzelf en anderen.
Emotionele ontwikkeling bestaat uit het leren kennen, herkennen en begrijpen van de eigen en andermans gevoelens en de manier waarop men hiermee omgaat. Voorbeelden van emoties zijn blijdschap, verrassing, angst, woede, verdriet en walging.
Belang sociale en emotionele ontwikkeling
De sociaal-emotionele ontwikkeling is een belangrijk pijler binnen de algehele ontwikkeling van kinderen en nauw verbonden met de andere ontwikkelingsgebieden. Een sociale uiting, zoals het uitzwaaien van een persoon, lukt bijvoorbeeld alleen als dit ook fysiek en motorisch mogelijk is. Ook de omgeving speelt een grote rol binnen dit ontwikkelingsgebeid. De interactie met de omgeving is noodzakelijk om spraak en taal te leren toepassen en bijvoorbeeld te leren dat het knuffelen van iemand troost kan brengen. Je leert van andere mensen sociale regels en gewoonten waardoor je de omgang met andere mensen traint.