Bedplassen kind
Bedplassen kind
Wat is bedplassen? Wanneer moet een kind droog zijn ’s nachts? Wanneer raadpleeg je een dokter? Wat zijn de oorzaken van bedplassen? En hoe kan je bedplassen oplossen? Hoe werkt een plaswekker en kan medicatie helpen? Lees in dit artikel alles over bedplassen. Nog meer lezen over zindelijkheidsproblemen? Dan raden wij het boek Handboek Zindelijkheid van A. Vermandel aan.
Helaas is bedplassen nog vaak een taboe. Veel ouders en kinderen praten niet graag over bedplassen. Kinderen schamen zich ervoor en alleen de ouders mogen het weten. Som heeft het bedplassen ook invloed op het zelfbeeld en zelfvertrouwen van kinderen. Elke keer als zij niet droog zijn gebleven ervaren zij een gevoel van schaamte en falen. Kinderen kunnen zelfs in een sociaal isolement raken. Willen niet mee op trainings- of schoolkampen en durven niet bij een vriendje of vriendinnetje te slapen. Bij ouders kan het frustratie gevoelens opwekken en een gevoel van machteloosheid dat zij hun kind niet kunnen helpen. In dit artikel wordt ingegaan op wat bedplassen inhoudt, de oorzaken van bedplassen en tips hoe je het bedplassen kan oplossen.
Lees ook het artikel:
Wat is bedplassen?
In het Handboek zindelijkheid wordt de volgende definitie voor bedplassen gebruikt: Elke vorm van ongewild urineverlies tijdens de slaap, onafhankelijk van de hoeveelheid verlies. Dit kan dus om een hele plas gaan en enkele druppels. Bedplassen kan samen gaan met andere urologische klachten zoals urineweginfecties, vaak moeten plassen, broekplassen overdag of bijvoorbeeld plassen met een slappe straal. Zie artikel zindelijkheidsproblemen. Maar bedplassen kan ook geïsoleerd voorkomen. Ook wel monosymptomatische vorm genoemd. Andere urologische klachten kunnen de oorzaak zijn van het bedplassen. Het is raadzaam om eerst deze klachten te onderzoeken, voordat je het bedplassen kan aanpakken.
Primaire en secundaire vorm van bedplassen
Binnen het bedplassen spreekt men over primaire vorm van bedplassen en secundaire vorm van bedplassen. Je spreekt over primaire vorm van bedplassen op het moment dat het kind nooit meer dan zes maanden na elkaar droog is geweest. Bij de secundaire vorm van bedplassen is het kind meer dan zes maanden droog geweest en is het vervolgens weer begonnen met bedplassen. Dit onderscheid is belangrijk om te maken, omdat bij driekwart van de kinderen met de secundaire vorm van bedplassen ook een psychologische oorzaak kan zijn. Het komt vaak voor dat kinderen opeens weer gaan bedplassen na een bijzondere gebeurtenis zoals een geboorte, verhuizing, scheiding, overlijden of nieuwe school.
Hoe vaak komt bedplassen voor?
- Tussen 13% en 19% van de 5-jarige jongen
- Tussen de 9% en 13% van de 5-jarige meisjes
- Tussen 4% en 8% van de 12-jarige kinderen
Wanneer moet een kind droog zijn ’s nachts?
De meeste kinderen worden rond de leeftijd van 5 jaar zindelijk ’s nachts. Over het algemeen worden peuters ’s nachts eerst zindelijk voor het poepen en vervolgens voor het plassen. Voor zindelijkheid overdag is dit net andersom. Peuters worden overdag meestal eerst zindelijk voor het plassen en vervolgens voor het poepen. Ongeveer 20% – 25% van de kinderen van 4 jaar plassen nog regelmatig in bed en 5% – 10% van de kinderen van 7 jaar. 0,5% – 3% van de volwassenen kampen nog met bedplassen.
Wanneer moet je een dokter raadplegen?
Als je kind op de leeftijd van 6-7 jaar nog niet droog is tijdens de nacht kan je het best professionele hulp zoeken. Op het moment dat het kind veel andere zindelijkheidsproblemen heeft, zoals broekplassen overdag, heel vaak moet plassen overdag of pijn heeft tijdens het plassen, kan je beter al op vroegere leeftijd, rond 5 jaar, een dokter raadplegen. Wacht niet te lang met hulp zoeken! Lang niet alle kinderen groeien vanzelf over het bedplassen heen! Op het moment dat je te lang wacht kan het bedplassen verergeren. Je kind kan namelijk faalangst krijgen en dat wordt het nog zwaarder het bedplassen aan te pakken.
Oorzaken bedplassen
Wat zijn de oorzaken van bedplassen? Allereerst moeten kinderen aan de volgende drie voorwaarden voldoen om ’s nachts droog te kunnen zijn:
- De activiteit van de blaas moet onderdrukt worden en de blaas moet in rust zijn. Op deze manier kan er voldoende urine in het ‘reservoir’.
- ’s Nachts mag er niet teveel urineproductie zijn. De productie moet in verhouding staan tot de blaasinhoud. Dus er mag niet meer plas aangemaakt worden dan de blaas groot is.
- Het kind moet een signaal ontvangen dat de blaas vol is.
Deze drie factoren hangen samen met de rijpheid van het kind. Alle kinderen ontwikkelen zich in hun eigen tempo, dus ook het moment van zindelijk worden verschilt van kind tot kind. Is één van deze drie voorwaarden nog niet vervuld of is de wisselwerking tussen de drie factoren onvoldoende, kan een kind problemen ondervinden met bedplassen.
Bedplassen door overmatige urineproductie
Bedplassen kan komen door een overmatige urineproductie ’s nachts. In principe produceert een kind ’s nachts minder plas dan overdag. Dit gebeurt onder invloed van hormonale regelingen. Op het moment dat de blaasinhoud groot genoeg is, zal een kind dus op een gegeven moment s’ nachts droog kunnen zijn. Als een kind ’s avonds tot twee uur voor het slapengaan nog veel drinkt, kan dit zorgen dat het ritme wordt verstoord en de urineproductie ’s nachts toeneemt. Met als een mogelijk gevolg bedplassen. Het kan voorkomen dat kinderen als gevolg van een gebrek aan een urineconcentrerend hormoon of mindere gevoeligheid hiervoor ook teveel urine in de nacht produceren. Op het moment dat deze kinderen niet op tijd worden gewekt door de prikkel van een volle blaas, zullen zij in bed plassen.
Boekentips zindelijkheidstraining:
Bedplassen door een te kleine blaasinhoud of stoornis
Bedplassen kan komen door een te kleine blaasinhoud of blaasfunctiestoornis. Zoals in de inleiding beschreven ontwikkelt de blaasinhoud van een kind zich met de leeftijd. De snelheid van deze ontwikkeling of rijping verschilt per kind. Verschillende factoren hebben invloed op de blaasinhoud. Zo spelen bijvoorbeeld erfelijke factoren een rol, het al dan niet ophouden of uitstellen van het plassen en hoeveel een kind drinkt gedurende de dag. Is de blaasinhoud te klein om de urineproductie van de gehele nacht op te vangen, zal het kind in de nacht moeten opstaan om te gaan plassen. Als het kind niet van de volle blaas wakker wordt, zal het in zijn bed plassen.
Blaasfunctiestoornis
Ook kan een blaasfunctiestoornis zorgen voor een (te) kleinen blaascapaciteit. Kinderen met een onderliggende stoornis, hebben ook vaak overdag zindelijkheidsproblemen als gevolg van een overgevoelige blaas. Denk aan in de broek plassen, plassen lastig kunnen uitstellen, vaak moeten plassen en het plassen ophouden.
Bedplassen door verminderde reactie op de ontwaakprikkel
Bedplassen kan komen door onvoldoende reactie op de ontwaakprikkel. Als de urineproductie en blaasinhoud niet in evenwicht zijn kan een kind last hebben van bedplassen. Een mens zonder stoornis wordt door het signaal van een volle blaas wakker. Het is niet helemaal duidelijk waarom kinderen een verminderde reactie kunnen hebben op de ontwaakprikkel. Het is niet aangetoond dat kinderen die bedplassen een anders slaappatroon hebben dan kinderen die droog zijn ’s nachts. Het schijnt wel dat erfelijkheid een rol speelt. Op het moment dat beide ouders last hadden van bedplassen als kind, is de kans 70% dat het kind ook zal gaan bedplassen.
Oplossen bedplassen
Hoe los je bedplassen op? Wacht niet te lang met hulp zoeken. Als gevolg van faalangst verergeren de problemen met het ouder worden. Als je kind op de leeftijd van 6-7 jaar nog in bed plast kan je het best de huisarts om raad vragen. Bij kinderen van vijf die bedplassen en ook overdag nog veel zindelijkheidsproblemen kennen kan je het best ook hulp inschakelen. Over het algemeen bestaat een behandeling uit elementen als; algemene adviezen en maatregelen, veranderen gedrag, blaastraining en eventueel een plaswekker en medicijnen.
Tips oplossen bedplassen
Hieronder een opsomming van maatregelen, gedragsveranderingen en training die ingezet kan worden bij een behandeling van bedplassen:
- Niet meer drinken twee uur voor het slapengaan of na 18.00 uur.
- Even plassen voor het slapengaan.
- Indien er stoelgangproblemen zijn (obstipatie), deze behandelen. In 72% van de gevallen hebben obstipatie problemen te maken met het bedplassen.
- Een drankschema opstellen, zodat de drankinname goed verspreid is over de dag. Aangeraden wordt om 30ml water per kilo lichaamsgewicht per dag te drinken.
- Vermijd koolzuurhoudende dranken zoals cola. Deze prikkelen de blaas.
- Een plaskalender helpt bij ongeveer 20% van de kinderen (4 tot 8 jaar). De plaskalender is een beloningssysteem, waarbij kinderen de nachten bijhouden dat zij droog zijn gebleven.
- De blaascapaciteit is te trainen door kinderen te laten oefenen met het uitstellen van de plas. Er zijn echter ook onderzoeken die aantonen dat het uitstellen van plassen een negatief effect heeft op het bedplassen. Overleg met de arts is dus raadzaam.
- Misschien is er een andere (psychologische) reden voor het bedplassen? Probeer hierover te praten met je kind. Wordt je kind misschien wel wakker van de volle blaas ’s nachts, maar durft het bijvoorbeeld niet naar het toilet te gaan in het donker?
- Laat je kind altijd helpen bij het verschonen van de lakens. Hiermee vergroot je de betrokkenheid en bewustwording van je kind. Probeer altijd rustig te blijven en wordt niet boos.
- Ook kan een plaswekker of medicatie ingezet worden.
Kinderen wekken om te gaan plassen?
Onderzoeken hebben niet aangetoond dat kinderen op vaste uren uit bed halen om te plassen een positief effect heeft op het bedplassen. Het is namelijk lastig inschatten op welk moment een kind een volle blaas heeft.
Plaswekker
Wat is een plaswekker? Een plaswekker is een alarm dat af gaat op het moment dat het in contact komt met urine. Vaak is er een bepaalde sensor in het ondergoed gemaakt. Het alarm bestaat uit geluid, een trilling, licht of een combinatie hiervan. Het idee is dat het kind wakker wordt op het moment dat het begint te plassen en een link wordt gelegd tussen plassen, een volle blaas en wakker worden. In 70% tot 90% van de gevallen is de plaswekker succesvol op de korte termijn en in 50% tot 70% van de gevallen op de lange termijn. Plaswekkers zijn in principe zonder professionele hulp te gebruiken, maar de effectiviteit is groter op het moment dat de plaswekker wel onder begeleiding wordt toegepast.
Medicatie en bedplassen
In sommige gevallen kan (blaasremmende) medicatie helpen bij het oplossen van bedplassen. Of medicatie effectief is, hangt af van de onderliggende oorzaak. Zo heeft blaasremmende medicatie meestal alleen nut, op het moment dat het bedplassen ook gepaard gaat met zindelijkheidsproblemen (overgevoelige blaas) overdag. Op het moment dat het bedplassen geïsoleerd voorkomt (geen andere zindelijkheidsklachten), wordt medicatie over het algemeen niet ingezet. Het nadeel van medicatie is dat vaak na het stoppen van de medicatie de problemen weer terug komen.
