Signalen sociaal-emotionele problemen

 In Artikel

Signalen van problemen sociale en emotionele ontwikkeling

Kinderen ontwikkelen zich op hun eigen manier en in verschillend tempo. De schema’s opgenomen in dit artikel zijn gemiddelden en kunnen mogelijk op problemen in de sociaal-emotionele ontwikkeling duiden, maar kunnen niet gezien worden als diagnostische criteria. Wij raden het boek Kind in ontwikkeling aan als je meer wilt lezen over de normale en afwijkende ontwikkeling van kinderen. 

In onderstaande schema’s zijn verschijnselen beschreven die kunnen duiden op problemen in de sociaal- emotionele ontwikkeling. Deze verschijnselen kunnen voor jongere leeftijden normaal zijn, maar voor de beschreven leeftijd niet meer. Voor sommige gedragingen kunnen ook andere problemen ten grondslag liggen. De schema’s zijn een bewerking uit het boek ‘Kind in ontwikkeling ‘ van A.C. Bilo en W.A. Voorhoeve. Lees ook de tips om de ontwikkeling te stimuleren en wat de sociaal-emotionele ontwikkeling precies is.

Boekentips sociale en emotionele ontwikkeling kinderen: 

  1. Kind in ontwikkeling, A.C. Bilo
  2. Mensenkinderen, S. Pont
  3. Sociaal-emotioneel functioneren van kinderen op de basisschool, F. Jellesma
  4. De sociale ontwikkeling van het schoolkind, J. D. van der Ploeg
  5. Handboek sociaal-emotionele vaardigheden, E. Scholte
  6. Emotionele ontwikkeling: over basisbehoefte en draagkracht, kwetsbaarheid en plezier, J. Vonk
  7. Emotionele intelligentie voor jongeren, E. Keersmaekers

Afwijkende sociaal-emotionele gedragingen tot 1 jaar

Leeftijd

Omschrijving van mogelijk afwijkende sociaal- emotionele gedragingen

1-2 weken

  • Het kind heeft nooit laterale (naar de zijkant) oogblikken bij visuele stimulatie
  • Het kind wordt nooit afgeremd van visuele of motorische activiteiten door een gehoorprikkel.
  • Het kind heeft nooit een blik met betekenis

4 weken

  • Het kind heeft gebrekkige aandacht voor de wereld om zich heen
  • Het kind slaapt de hele dag
  • Het kind huilt de hele dag
  • Het kind heeft een verminderde activiteit bij wakker zijn
8 weken
  • Het kind heeft totaal geen interesse voor zijn omgeving of voor dingen die in het gezichtsveld worden gebracht

24 weken

  • Het kind reageert niet op de stem of gezicht van de moeder
  • Het kind heeft geen interesse voor zijn omgeving
  • Het kind lacht nooit

36 weken

  • Het kind heeft geen belangstelling voor gebaren
  • Het kind speelt nog niet
  • Het kind huilt direct wanneer het in de box gelegd wordt

52 weken

  • Het kind is teruggetrokken en onbereikbaar
  • Het kind vertoont stereotiep spel of speelt niet
  • Het kind toont geen verschil tussen bekend en onbekend

Afwijkende sociaal-emotionele gedragingen tot 7 jaar

Leeftijd Omschrijving van mogelijk afwijkende signalen op gestelde leeftijd
6 maanden
  • Het kind is niet te troosten door de moeder
  • Het kind reageert niet door geluidjes te maken wanneer het toegesproken wordt
  • Het kind reageert niet op contactspelletjes
12 maanden
  • Het kind reageert nooit als iets wordt afgepakt
  • Het kind wuift nooit met zijn handjes gedag
15-18 maanden
  • Het kind toont nooit genegenheid door bijvoorbeeld een kusje te geven
  • Het kind reageert niet op goedkeuring en afkeuring
2 jaar
  • Het kind kan niet of doet niet mee wanneer papa of mama een spelletje van het eten maken
  • Het is vaak niet duidelijk waarom het kind huilt als het overstuur is
  • Het kind ontwijkt andere personen
3 jaar
  • Het kind heeft geen voorkeur voor personen
  • Het kind noemt zichzelf niet ‘ik’
  • Het kind toont geen verlatingsangst in nieuwe situaties
4 jaar
  • Het kind kan geen andere kinderen imiteren
  • Het kind is tegen iedereen (on)aardig
  • Het kind wordt altijd driftig als iets van hem of haar wordt geëist
  • Het kind kan nooit luisteren en heeft geen geduld
  • Het kind kan niet tegen veranderingen of routines
5 jaar
  • Het kind verwacht hulp, ook als niemand aanwezig is
  • Het kind geeft het voorwerp de schuld waaraan het zich stoot
  • Het kind reageert niet op huilen van andere personen en troost of helpt nooit
  • Het kind gaat alleen op verzoeken in als het hem of haar uitkomt
  • Het kind doet niet mee met activiteiten in groepen
  • Het kind houdt zich nooit aan groepsregels
6 jaar
  • Het kind houdt geen rekening met anderen
  • Het kind geeft nooit iets weg aan een ander
  • Het kind herkent het systeem van regels in groepen niet
  • Het kind heeft een zeer sterke voorkeur voor één persoon
7 jaar
  • Het kind herkent de regels van groepsspel niet en overtreedt deze
  • Het kind is zeer gevoelig voor spanning uit de omgeving
  • Het kind heeft geen vriendjes
  • Het kind trekt zich het liefst alleen terug op bijvoorbeeld de kamer

Ondersteuning bij sociaal-emotionele problemen

Wanneer u één of meerdere van bovenstaande signalen herkent bij uw kind en vermoeden heeft dat uw kind problemen heeft op sociaal- emotioneel gebied, is het verstandig contact op te nemen met  uw huisarts of andere specialist. Er bestaan verschillende praktijken voor leer- en persoonlijke ontwikkeling waar kinderpsychologen en orthopedagogen kinderen onderzoeken (diagnosticeren) en/of behandelen. Voorbeelden van therapieën zijn: cognitieve gedragstherapie, dramatherapie, creatieve therapie en speltherapie. Ook bestaan verschillende behandelmogelijkheden door therapeuten en remedial teachers. Daarnaast zijn tal van mogelijkheden voor cursussen om de sociaal-emotionele ontwikkeling bij kinderen te stimuleren. Verschillende cursussen/trainingen in het land worden aangeboden om sociale vaardigheden te trainen, kinderen weerbaarder te maken, faalangst te verminderen, de concentratie te verbeteren en het geheugen te verbeteren.

Lees ook:

Boekentips sociale en emotionele ontwikkeling stimuleren: 

  1. Sociaal vaardig, S. Pont
  2. Spelletjes voor sociale competentie, R. Portmann
  3. De ik-fabriek, C. van Wensen
  4. Het hele brein, het hele kind, D. J. Siegel
  5. Als je van spelen leren kan, N. Flamang
  6. Kids’ Skills, B. Furman
  7. Mission Possible, C. Beumer
  8. Helpende gedachten, A. de Vreede

Leave a Comment

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

Neem contact op

Stuur gerust uw vragen en/of opmerkingen

0