Leerling groep 2 knijpt kinderen zonder aanleiding, hoe gedrag ombuigen?

Een leerling in groep 2 is pienter en haar broer is hoogbegaafd. Binnenkort wordt zij onderzocht door een orthopedagoog. Zij wil graag werken en bezig zijn en kan daarnaast ook lang luisteren en in de kring zitten. Opeens knijpt zij kinderen zonder zichtbare aanleiding. Zij luistert vervolgens niet bij correctie op dit gedrag en gaat gewoon door. Zij daagt klasgenootjes uit tot slaan van haarzelf en geeft aanleiding tot terug geknepen worden. Bij het buitenspelen duwt zij kinderen van de fiets en wil haar zin. Negeren of straffen heeft nog niet tot veel resultaat geleid. Thuis zegt ze dat ze op school altijd straf krijgt en dat ze dit vervelend vindt. Ze vertelt nooit iets leuks over school. Op school lijkt ze soms te genieten van straf. Momenteel met haar samen een klok gemaakt zodat ze haar gevoel kan duiden. Is haar eigen idee. Ze zegt: als ik de klok op blij zet dan denk ik ook wel blij te kunnen zijn…. Zouden jullie kunnen meedenken, het lijkt zo makkelijk maar we krijgen het niet goed omgebogen. Ook niet bij extra uitdagende opdrachten.

Dank voor uw vraag. Het is voor mij moeilijk te beoordelen in welke rol u deze vraag stelt. Als ouder? Of als leerkracht of andere professional? Hoe ziet de thuissituatie eruit? De onduidelijkheid maakt het lastig om te bepalen vanuit welke invalshoek deze vraag beantwoord dient te worden.

Negatieve aandacht

Wat wel duidelijk naar voren komt is dat dit meisje grensoverschrijdend gedrag laat zien. Ze lijkt op een negatieve manier aandacht te willen vragen. En negatieve aandacht is de meest voorspelbare vorm van aandacht! Immers, kinderen die je knijpt of slaat reageren altijd boos of gaan huilen. Dit lijkt ze ook bij volwassenen te doen, aangezien u schrijft dat ze lijkt te genieten van straf; mogelijk biedt dit haar een gevoel van voorspelbaarheid. Eigenlijk geeft ze met haar negatieve gedrag heel duidelijk aan dat er iets aan de hand is en waar haar behoeften liggen. En ze geeft zelfs aan haar omgeving aan wat goed voor haar werkt (de emotie-klok)!

Leren wat emoties zijn

Zinvol zou zijn om haar te vragen naar de goede reden die ze heeft om te doen wat ze doet. Wellicht is ze prima in staat dit zelf aan te geven. Tevens lijkt het van belang om met haar te gaan werken aan (het uiten van) emoties. Ze kan leren wat emoties zijn, en welke er bestaan. Ook kan besproken worden hoe deze geuit worden, door bijvoorbeeld een tekening ervan te maken. Zodra dit emotie begrip bij haar ontwikkeld is, kan aan haar geleerd worden wat ze kan zeggen als ze een bepaalde emotie voelt en wat ze dan denkt (op veel scholen wordt gewerkt met de doos vol gevoelens). En als ze zich dan bewust is van haar eigen emoties kan haar geleerd worden andere keuzes te maken in plaats van te slaan knijpen of duwen.
Weerbaarheid lijkt bij haar ook een rol te spelen. Bespreek hoe ze sterk kan staan zonder fysiek te worden. Hoe kun je aangeven wat je wel en niet wilt? En waar liggen de grenzen van anderen? Ontspanningsoefeningen in combinatie met ademhalingsoefeningen kunnen wellicht zorgen voor meer rust in haar lichaam.

Onderzoek orthopedagoog

Binnenkort zal ze onderzocht worden door een orthopedagoog. Betreft dit intelligentieonderzoek? Zo ja, dan lijkt dit inderdaad zeer zinvol om uit te sluiten dat ze zich misschien verveelt op school en uit een gevoel van ontevredenheid negatief gedrag vertoont. Echter, u schrijft dat extra uitdagende opdrachten geen verbetering laten zien in haar gedrag. Zou het zo kunnen zijn dat ze misschien overvraagd wordt en het gevoel heeft niet te kunnen voldoen aan de eisen die vanuit haar omgeving aan haar gesteld worden??? Haar gedrag zou namelijk ook deels vanuit deze aanname verklaard kunnen worden. Ik adviseer u de orthopedagoog op basis van het intelligentieprofiel individuele handelingsgerichte adviezen te laten formuleren, zodat goed aangesloten kan worden bij haar sterke en iets minder sterke kanten.